In juli 2018 zijn de straffen die de politierechtbank een verkeersovertreder kan opleggen aanzienlijk verzwaard en ook de verjaringstermijn van verkeersovertredingen werd verlengd. De evolutie in de uitspraken van politierechters toont bovendien aan dat straffen meer en meer gecombineerd worden met beveiligingsmaatregelen, die tot doelstelling hebben de verkeersovertreder en de overige deelnemers aan het verkeer te beschermen. In tegenstelling tot straffen, kunnen dergelijke beveiligingsmaatregelen niet alleen door de politierechtbank worden opgelegd, doch ook door het Openbaar Ministerie in de fase van het onderzoek, en dus voorafgaand aan de berechting door de politierechtbank.
De meest voorkomende beveiligingsmaatregelen zijn (i) het alcoholslot, voorzien in artikel 37/1 van de Wegverkeerswet en (ii) het (permanent) rijverval ingevolge de lichamelijke en/of geestelijke ongeschiktheid tot het besturen van een motorvoertuig, zoals opgenomen in artikel 42 van de Wegverkeerswet.
Alcoholslot
De mogelijkheid tot het opleggen van een alcoholslot bestond al voor de wetswijziging van juli 2018. Toen kon de politierechtbank een alcoholslot opleggen op het ogenblik dat er sprake was van een alcoholpercentage van 0,8 promille of in geval van dronkenschap of herhaling. Gelet op het kostenplaatje van dit alcoholslot werd dit in praktijk echter niet veel opgelegd.
De Wetgever heeft het alcoholslot in het leven geroepen teneinde verkeersovertreders waarbij er sprake is van alcoholmisbruik toch nog de mogelijkheid te geven om hun beroepsactiviteiten verder uit te oefenen, en hun sociaal leven verder te ontplooien
Sinds juli 2018 is de politierechtbank in twee gevallen verplicht om een alcoholslot op te leggen:
- bij de vaststelling van een alcoholpercentage van 1,8 promille. De politierechtbank kan hier slechts van afwijken mits uitdrukkelijke motivering waarin zij uitlegt waarom zij het niet nodig acht dit alcoholslot op te leggen (principiële verplichting)
- indien binnen een periode van drie jaar twee keer meer dan 1,2 promille wordt vastgesteld. In dit geval bestaat er geen afwijkingsmogelijkheid voor de politierechtbank(absolute verplichting)
De installatie, bijhorende vorming en het onderhoud van dit alcoholslot brengt een kostenplaatje met zich mee ten bedrage van ongeveer 4.000 euro.
De lichamelijke/psychische ongeschiktheid tot het besturen van een voertuig
Een tweede, meer ingrijpende, beveiligingsmaatregel is de toepassing van artikel 42 Wegverkeerswet. Dit artikel stelt dat wanneer er sprake is van een lichamelijke en/of geestelijke ongeschiktheid van de bestuurder, bijvoorbeeld ingevolge alcoholmisbruik en/of middelenafhankelijkheid, de politierechtbank verplicht is om een verval van het recht tot sturen uit te spreken. Dit houdt in dat de overtreder vanaf de uitspraak ter zitting niet meer mag rijden. Het is zelfs mogelijk dat het rijbewijs ter zitting moet overhandigd worden aan de politierechter.
In tegenstelling tot een rijverval die een verkeersovertreder ‘als straf’ wordt opgelegd en dewelke eindig is (afhankelijk van de door de politierechtbank opgelegde termijn van het rijverval), blijft een rijverval ‘als beveiligingsmaatregel’ voortduren zolang de lichamelijke/psychische ongeschiktheid aanhoudt. De minimumtermijn van een dergelijk rijverval als beveiligingsmaatregel betreft 6 maanden. Zo er gedurende een periode van minstens 6 opeenvolgende maanden een onthouding van alcohol/drugs kan worden aangetoond, en de lichamelijke/psychische geschiktheid om een motorvoertuig te besturen kan worden bewezen, kan de politierechtbank deze beveiligingsmaatregel herzien.
Niet alleen de politierechtbank, maar ook het Openbaar Ministerie kan preventief – en vooraleer een verkeersovertreder voor de rechtbank dient te verschijnen –, gesteund door het advies van een gerechtsdeskundige, beslissen tot iemands medische rijongeschiktheid, waarna het rijbewijs dient ingeleverd te worden.
Mits een arts, na degelijk onderzoek, opnieuw besluit tot medische rijgeschiktheid – hetgeen wederom zal impliceren dat er bewezen dient te worden dat men voldoet aan de normen met betrekking tot de fysieke en/of geestelijke geschiktheid – , kan het rijbewijs opnieuw opgehaald worden bij de gemeentediensten
De tendens in de rechtspraak toont duidelijk aan dat deze beveiligingsmaatregelen steeds frequenter worden opgelegd, terwijl zij vroeger eerder de uitzondering waren. Het is aan de verkeersovertreder om met de nodige bewijzen aan te tonen dat het niet noodzakelijk is om toepassing te maken van voormelde beveiligingsmaatregelen. Aarzel in ieder geval niet ons te contacteren indien u verdere vragen zou hebben omtrent dit onderwerp.
