Ondernemingen worden vandaag de dag steeds meer blootgesteld aan het onrechtmatig gebruik van hun bedrijfsgeheimen (na diefstal, onrechtmatige kopie, spionage, etc.). Dit is te wijten aan de langere toeleveringsketens, de toegenomen uitbesteding en externe opslag van data, het fenomeen van job-hopping, etc.
Gezien de nefaste gevolgen voor innovatie, creativiteit en investeringen werd op Europees niveau ingegrepen met een Richtlijn (2016/943) ter bescherming van niet-openbaar gemaakte knowhow en bedrijfsinformatie. Deze werd recent omgezet in het Belgische Wetboek van Economisch Recht (artikelen XI.332/1-5 WER). De bestaande regelgeving om de openbaarmaking en het misbruik van bedrijfsgeheimen tegen te gaan (terug te vinden in de arbeidsovereenkomstenwet, de strafwet, de regelgeving omtrent de eerlijke handelspraktijken en het algemeen aansprakelijkheidsrecht) werd dus aangevuld.
Er werd daarbij geen nieuw intellectueel eigendomsrecht in het leven geroepen, maar er werden een aantal gedragsnormen en verboden met betrekking tot bedrijfsgeheimen wettelijk ingeschreven.
Wat is een bedrijfsgeheim?
Als bedrijfsgeheim wordt opgevat de informatie die (i) geheim is, (ii) een (potentiële) handelswaarde heeft omdat ze geheim is en (iii) onderworpen is aan redelijke maatregelen om deze geheim te houden.
De informatie mag niet algemeen bekend of gemakkelijk toegankelijk zijn voor personen die zich gewoonlijk bezig houden met de informatie in kwestie, moet een in geld waardeerbare waarde hebben en is onderworpen aan redelijke maatregelen ter waarborging van de geheimhouding.
Het kan bijvoorbeeld gaan om klanten- en leverancierslijsten, formules en recepten, prijslijsten, productieprocessen, algoritmes, marktstrategieën, …
Wat mag niet?
In de wet zijn een aantal gedragsnormen opgenomen wat betreft het verkrijgen, gebruiken en verspreiden van bedrijfsgeheimen.
Zo is er sprake van een onrechtmatige verkrijging van een bedrijfsgeheim indien men zonder toestemming documenten of materialen die een bedrijfsgeheim bevatten raadpleegt, kopieert of toe-eigent.
Het gebruik en de openbaarmaking van een bedrijfsgeheim is onrechtmatig indien dit volgt uit een onrechtmatige verkrijging ervan of wanneer daarbij (contractuele) geheimhoudingsverplichtingen worden geschonden.
Verder is er sprake van een indirect onrechtmatig(e) verkrijging, gebruik of openbaarmaking van een bedrijfsgeheim wanneer een derde wist of had moeten weten dat het bedrijfsgeheim direct of indirect werd verkregen van iemand die het op een onrechtmatige wijze gebruikte of openbaar maakte. Goederen die resulteren uit een onrechtmatig gebruik van een bedrijfsgeheim, mogen niet geproduceerd, noch gecommercialiseerd worden. Het is bijgevolg mogelijk om op te treden tegen derde-verkrijgers van bedrijfsgeheimen.
Wat mag wel?
Onafhankelijke ontwikkeling en reverse engineering (decompilatie) zijn echter toegelaten, in de mate dat het onderzoek gebeurt op basis van een product of voorwerp dat op een rechtmatige wijze werd verkregen en dit niet contractueel werd verboden.
Wat kan je ondernemen tegen misbruik?
De rechtmatige houder van een bedrijfsgeheim kan actie ondernemen tegen de inbreukmaker om de onrechtmatige handelingen te stoppen, en/of schadevergoeding te bekomen.
Zo kan aan de rechtbank worden gevraagd om de staking van of het verbod op de onrechtmatige verkrijging/gebruik/openbaarmaking van het bedrijfsgeheim te bevelen of om het verbod op te leggen om inbreukmakende goederen te produceren en te commercialiseren. Daarenboven kan de terugroeping en vernietiging van de inbreukmakende goederen of de documenten die het bedrijfsgeheim bevatten, worden gevraagd.
Schadevergoeding kan worden gevorderd voor zowel de geleden economische schade (zoals winstderving) als de niet-economische schade (morele schade).
De wet voorziet tevens in een geheimhoudingsverplichting voor alle deelnemers aan de gerechtelijke procedure en voor zij die toegang hebben tot de documenten ervan (de partijen, hun advocaten of andere vertegenwoordigers, gerechtsfunctionarissen, deskundigen, getuigen, … ), ook na beëindiging van het geding. Daarenboven kan de rechter specifieke maatregelen opleggen teneinde de vertrouwelijkheid van de informatie te bewaren, waaronder de beperking van de toegang tot de documenten/hoorzittingen/verslagen tot bepaalde personen en de redactie van een niet-vertrouwelijke versie van de rechterlijke uitspraken voor anderen dan deze personen (waarin de delen die de bedrijfsgeheimen bevatten worden geschrapt of bewerkt).
Moet je snel reageren?
Wie vaststelt dat de bedrijfsgeheimen misbruikt worden of dreigen te worden, zal uiteraard, wil het efficiënt zijn, snel optreden.
Gerechtelijke stappen zullen onverwijld worden gezet, als het een stakingsvordering betreft. Andere gerechtelijke vorderingen kennen een gebruikelijke verjaringstermijn. In arbeidszaken bedraagt die weliswaar maximum één jaar na het einde van de arbeidsovereenkomst.
Besluitend
De bescherming van bedrijfsgeheimen biedt belangrijke voordelen in die zin dat het een onmiddellijke bescherming betreft zonder al te strikte voorwaarden noch formaliteiten (geen registratieverplichting), dat geen openbaarmaking vereist is (in tegenstelling tot de bescherming door een octrooi) en dat het een bescherming voor onbepaalde duur betreft. De keerzijde van de medaille is dat geen exclusief recht bestaat op bedrijfsgeheimen en deze enkel beschermd worden tegen een onrechtmatige verkrijging/gebruik/openbaarmaking. De houder van een bedrijfsgeheim kan een derde zodoende niet verbieden om het geheim op een rechtmatige manier te verkrijgen of te achterhalen.
Het is voor ondernemingen raadzaam om:
- hun bedrijfsgeheimen te inventariseren
- de noodzakelijke fysieke, technische en contractuele beschermingsmaatregelen te nemen teneinde het geheim karakter ervan te waarborgen, waaronder bijvoorbeeld:
- toegangsbeperkingen
- cyberbeveiliging
- geheimhoudingsbedingen
- niet-concurrentiebedingen
- intern geheimhoudingsbeleid
- informatie bestempelen als “vertrouwelijk”
- een actieplan uit te werken voor de handhaving ervan
Deze tip mag u straffeloos openbaar maken en delen.
