Advocatuur en magistratuur geraakten op ramkoers tijdens het proces van de beweerde vingerknipper.
De spanningen laaiden de jongste maanden steeds hoger op met als culminatiepunt de inzet van geweld om een advocaat uit de zittingszaal – genaamd Justitia! – te zetten.
De advocaat kreeg geen plaats meer bij de rechter. Die was liever af met het enkele gezelschap van de parketmagistraat.
De vraag die zich stelt is hoe het zover is kunnen komen.
Het antwoord is wellicht meerlagig.
Dat respect en hoffelijkheid voor de instellingen met de jaren afnam zal ook in de advocatuur zijn ingeslagen. Je ziet het al te vaak dat ruw taalgebruik het tactvol omgaan met rechters en tegenpartijen verdrongen heeft. Spuug en verbaal geweld zijn haast de regel geworden en meestal in een of ander dialect, waarbij het Antwerps moeiteloos de top scheert.
Maar deze triestige trend betreft de vorm, de wijze van omgaan met elkaar.
Wat onder deze ranzige korst ligt, is de negatie van de rechtsregel (vooral) in drugszaken, en dat is voor mij nog fundamenteler.
Sedert enkele jaren zijn de hoeveelheden verhandelde drugs aanzienlijk toegenomen. Het ene record volgt het andere op. Het geweld dat gepaard gaat met drugtrafiek is navenant. Het voetvolk dat zich hiervoor leent steeds jonger en de prijs die men veil heeft voor het vuile werk verhoogt permanent. De soorten drugs vermeerderen en het gebruik heeft zich intussen in alle maatschappelijke weefsels vastgezet.
De publieke verontwaardiging schreeuwde om repressie en de rechterlijke macht volgde.
Hardere straffen konden het tij echter niet keren, enkel de drugtarieven verhoogden.
Politie, parketten en zetelende rechters vinden het bovendien niet erg dat tijdens de “war on drugs” de rechtsregel, o.a. rond het rechtmatig bekomen bewijs, op de schop gaat.
Dit leidt tot de situatie dat tegenspraak in drugzaken een leeg omhulsel wordt, de wet een bijzaak. Het woord van het parket nam gaandeweg de plaats van de wet in. Als je vandaag onterecht door het openbaar ministerie vervolgd wordt ben je kansloos in verweer.
Een rechtstaat bestaat evenwel enkel als de wet en het Verdrag voor de rechten en vrijheden van de mens gerespecteerd worden. Dat werd na de tweede wereldoorlog internationaal zo afgesproken. De tijd van willekeur en machtsmisbruik mocht nooit meer terugkeren.
De correcte toepassing van de wet en de naleving van de fundamentele rechten moeten in alle omstandigheden worden gewaarborgd. Voor alle soorten misdrijven en voor alle beschuldigden.
Dat de advocatuur voor de uitholling van deze essentie in de zittingszaal nu op de barricaden gaat, is dus even nodig als legitiem.
Maar dan liefst in stijl.
Walter Van Steenbrugge
6 oktober 2025