Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (WVV) trad op 1 mei 2019 in werking en werd onmiddellijk van toepassing op nieuwe vennootschappen en verenigingen. Bestaande vennootschappen en verenigingen moeten de nieuwe regelgeving toepassen vanaf 1 januari 2020, maar zij kunnen zich daarvoor wel al vrijwillig onderwerpen aan het nieuwe wetboek.
Vroeg of laat zullen alle vennootschappen en verenigingen hun statuten moeten conformeren aan het nieuwe wetboek. Voorlopig echter geen reden tot paniek: bestaande vennootschappen en verenigingen krijgen daarvoor voldoende tijd. Wanneer moet u in uw vennootschap of vereniging nu precies actie ondernemen? Welke rechtsregels zijn ondertussen van toepassing op uw vennootschap of vereniging?
1 mei 2019: het wetboek is van toepassing op nieuwe vennootschappen en verenigingen
1/ Het nieuwe wetboek is onmiddellijk van toepassing op de vennootschappen en verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid opgericht vanaf 1 mei 2019, en op de vennootschappen en verenigingen met rechtspersoonlijkheid waarvan de oprichtingsakte werd neergelegd vanaf 1 mei 2019.
Vanaf 1 mei 2019 kunnen dus geen vennootschappen en verenigingen meer worden opgericht met een rechtsvorm die door de nieuwe wet wordt afgeschaft (zoals de commanditaire vennootschap op aandelen, de landbouwvennootschap, de coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid, de beroepsvereniging, etc.). Coöperatieve vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid blijven bestaan maar zij dienen voortaan een werkelijke coöperatieve finaliteit te hebben, die door het nieuwe wetboek strikt wordt omschreven.
Bestaande vennootschappen en verenigingen kunnen vanaf 1 mei 2019 ook niet meer worden omgezet in één van de afgeschafte rechtsvormen.
2/ Bestaande vennootschappen en verenigingen kunnen zich vanaf 1 mei 2019 vrijwillig onderwerpen aan de nieuwe wet (de zogenaamde “opt-in”), maar zij zijn hiertoe nog niet verplicht.
Wanneer moet mijn bestaande vennootschap of vereniging haar statuten uiterlijk aanpassen aan het nieuwe wetboek?
3/ Bestaande vennootschappen en verenigingen die gebruik willen maken van de opt-in, dienen hun statuten te wijzigen via een beslissing van de algemene vergadering.
Praktisch: de opt-in kan bijvoorbeeld nuttig zijn voor bestuurders die voor toekomstige bestuurshandelingen willen genieten van de beperkingen op de bestuurdersaansprakelijkheid of aandeelhouders die het kapitaal en/of de wettelijke reserve van hun BV willen uitkeren.
Let wel, cherry-picking is niet toegestaan. Wie van de optionele inwerkingtreding wil gebruikmaken, dient de statuten volledig aan de bepalingen van het nieuwe wetboek aan te passen.
4/ Bestaande vennootschappen en verenigingen die van deze mogelijkheid geen gebruik maken, moeten hun statuten niet onmiddellijk wijzigen. Zij krijgen hiervoor de tijd tot 1 januari 2024, met dien verstande dat zij bij de eerstvolgende statutenwijziging[*] na 1 januari 2020 hun statuten in overeenstemming moeten brengen met het nieuwe wetboek. [*Dit geldt niet voor statutenwijzigingen die voortvloeien uit de toepassing van het toegestane kapitaal, de uitoefening van inschrijvingsrechten of de conversie van converteerbare obligaties.]
Praktisch: plant u nog een statutenwijziging (bv. een kapitaalverhoging) maar wenst u nog niet volledig onderworpen te worden aan het nieuwe wetboek? Dat kan nog tot 1 januari 2020. Een statutenwijziging vóór 1 januari 2020 houdt immers geen verplichting in om de statuten te conformeren aan het nieuwe wetboek.
Gebeurt dit niet, riskeren de bestuurders aansprakelijk te zijn voor de eventuele schade die de vennootschap of vereniging zou lijden ten gevolge van deze nalatigheid.
5/ Vennootschappen en verenigingen waarvan de rechtsvorm wordt opgeheven, dienen zich vóór 1 januari 2024 om te vormen naar één van de overblijvende rechtsvormen.
Bij gebreke daaraan worden zulke vennootschappen en verenigingen op 1 januari 2024 automatisch omgezet in de rechtsvorm die het nauwst aansluit bij hun bestaande rechtsvorm.
Praktisch: dit geldt ook voor een CVBA die niet voldoet aan de coöperatieve finaliteit zoals omschreven in het nieuwe wetboek. Deze vennootschap dient te worden omgezet in een andere rechtsvorm. Zo niet wordt zij op 1 januari 2024 automatisch omgezet in een BV.
Welke rechtsregels zijn er nu van toepassing op mijn vennootschap of vereniging?
6/ Het nieuwe wetboek wordt integraal van toepassing op nieuwe vennootschappen en verenigingen vanaf 1 mei 2019. Het oude wetboek is op deze vennootschappen en verenigingen niet meer van toepassing. Ook bestaande vennootschappen en verenigingen zijn volledig onderworpen aan het nieuwe wetboek op het moment dat deze vennootschappen en verenigingen hun statuten aan het nieuwe wetboek aanpassen. Dit is met andere woorden ofwel bij de opt-in, ofwel bij de eerstvolgende statutenwijziging vanaf 1 januari 2020, ofwel uiterlijk 1 januari 2024 (zie hoger).
7/ Op bestaande vennootschappen en verenigingen die hun statuten nog niet aanpasten aan het nieuwe wetboek, zullen in afwachting van een statutenwijziging zowel het oude als het nieuwe wetboek tegelijkertijd van toepassing zijn.
- De dwingende bepalingen van het nieuwe wetboek worden van toepassing op alle bestaande vennootschappen en verenigingen vanaf 1 januari 2020, zelfs indien deze vennootschappen en verenigingen hun statuten nog niet aanpasten. Bepalingen in de statuten van uw vennootschap of vereniging die hiermee strijdig zouden zijn, worden voor niet geschreven gehouden.
Deze dwingende bepalingen zijn niet limitatief opgesomd in de wet, maar bevatten volgens de Memorie van Toelichting onder meer de regels inzake winstuitkeringen, de gewijzigde alarmbelprocedure, de gewijzigde belangenconflictprocedure, de gewijzigde uittredingsregels ten laste van het vermogen in de BV en in de CV, het algemeen regime van de bestuurdersaansprakelijkheid, etc. Zo zal op 1 januari 2020 het gestort gedeelte van het kapitaal en de wettelijke reserve van een BVBA van rechtswege omgezet worden in een statutair onbeschikbare reserve. - Ook de niet-dwingende bepalingen van het nieuwe wetboek, worden op 1 januari 2020 eveneens van toepassing, maar enkel voor zover de statuten van de vennootschap of vereniging er niet van afwijken. Met andere woorden, enkel de niet-dwingende bepalingen van het nieuwe wetboek waarvan de huidige statuten van uw vennootschap of vereniging afwijken, zullen nog niet van toepassing zijn op uw vennootschap of vereniging.
- De nieuwe geschillenregeling zal voor alle vennootschappen onmiddellijk van toepassing zijn voor procedures die worden ingeleid na 1 mei 2019, ongeacht wanneer de onderliggende feiten plaatsvonden. Op hangende procedures blijft de oude wet van toepassing.
- Voor verenigingen bestaat een afwijkende regeling: zolang zij hun maatschappelijk doel niet wijzigen, blijven zij tot 1 januari 2029 onderworpen aan de huidige regelgeving.
8/ Voor vennootschappen en verenigingen waarvan de rechtsvorm verdwijnt, geldt een bijzondere regeling. Het oude wetboek blijft van toepassing voorafgaand aan de omzetting. Daarenboven zijn de nieuwe dwingende bepalingen met betrekking tot hun nieuwe rechtsvorm van eveneens toepassing (bv. de dwingende bepalingen met betrekking tot de NV zullen vanaf 1 januari 2020 van toepassing zijn op de huidige commanditaire vennootschappen op aandelen indien zij nog niet van rechtsvorm veranderden).
Praktisch: dit geldt ook voor een CVBA die niet langer voldoet aan de coöperatieve finaliteit zoals omschreven in het nieuwe wetboek. Op deze vennootschappen worden de dwingende bepalingen van de BV van toepassing vanaf 1 januari 2020.
Conclusie
De inwerkingtreding van het nieuwe wetboek van vennootschappen en verenigingen is een complex kluwen. Wenst u zekerheid over de rechtsregels die op uw vennootschap of vereniging van toepassing zijn, kan u zich best vóór 1 januari 2020 conformeren aan de bepalingen van het nieuwe wetboek.
Wij gaan graag na welke rechtsvorm het beste past bij uw verwachtingen. Wij werken dan ook met plezier een traject op maat voor u uit (info@vsadvocaten.be).
NL 
EN 
FR 